Anoreksja

Anoreksja – jadłowstręt psychicznym (anorexia nervosa) to jedno, obok bulimii, najczęściej rozpoznawane zaburzenie odżywiania. Każde zaburzenie odżywiania ma podłoże psychiczne.  Należy je bezwzględnie leczyć. Nieleczone może prowadzić do poważnych zaburzeń zdrowia, a nawet do śmierci.

Dane statystyczne

W Polsce anoreksja może dotyczyć około 0,8-1,8 % dziewcząt poniżej 18 roku życia. Kobiety chorują częściej niż mężczyźni czy chłopcy. Większość zachorowań pojawia się między 18-20 rokiem życia, ale granica wieku obniża się i coraz częściej rozpoznaje się anoreksję u nastolatków 13-14 letnich. Według badań przeprowadzonych wśród polskich nastolatków (Wojtyła, 2011) wynika, że 33% z nich dąży do redukcji masy ciała, stosując różne diety, również te bardzo drastyczne.

Okres adolescencji a wystąpienie anoreksji

W okresie dojrzewania dziecko zmienia się w dorosłego, zmienia się jego psychika i fizyczność. To czas zwiększonego ryzyka pojawienia się różnych zaburzeń psychicznych, w tym również anoreksji.

\W okresie adolescencji często występuje biologicznie uwarunkowany przyrost masy ciała jednocześnie, wzrost zainteresowania wyglądem zewnętrznym i szczupłej, zdrowej sylwetki. Te dwa czynniki mogą prowadzić u dziewcząt, ale również coraz częściej u chłopców, do poczucia nieatrakcyjności i prób kontroli masy ciała, a tym samym sprzyjać zaburzeniom odżywiania.

Wygląd jest bardzo ważny dla nastolatków. Wielu z nich poczucie własnej wartości opiera właśnie o to, jaka jest jego lub jej sylwetka i jak jest ona postrzegana przez innych. Nastolatki często przeceniają znaczenie figury, wagi i jej kontroli, zakotwiczając tutaj poczucie własnej wartości. Wielu niezadowolonych jest z własnego wyglądu, z własnego ciała, co obniżaj ich nastrój i powodem wielu młodzieńczych frustracji.

Identyfikacja nastolatków ze zwiększonym ryzykiem zaburzeń odżywiania może pomoc we wdrożeniu wczesnego postępowania profilaktycznego i terapeutycznego, co z kolei może zapobiec wystąpieniu i rozwinięciu się choroby. 

Objawy anoreksji

Anoreksja zwykle zaczyna się w okresie dojrzewania. Jej pierwszym objawem jest rygorystyczna dieta, która z czasem jej stosowania usztywnia się, następuje spadek wagi ciała, pojawia się obsesyjna potrzeba jej kontrolowania (np. restrykcje dietetyczne, odważanie pożywienia, częste ważenie się, nadmierna aktywność fizyczna). Cierpiący na anoreksję odmawia przyjmowania pokarmów w ilości potrzebnej do normalnego funkcjonowania i rozwoju. Jego/jej waga utrzymywana jest na nieprawidłowo niskim poziomie zazwyczaj jest to mniej niż 85% normy lub dającej wskaźnik BMI wartości 17,5 lub niższej).

Osoba chora na anoreksję prowadzi dietę nieustannie. Reguły dietetyczne mogą przyjąć różny charakter np. sposobu przyjmowania pokarmów np. jedzenie tylko do godziny 18.00, ilości jedzenie np. mniej niż 600 kal dziennie oraz składników i pokarmów, które wolno jeść. Wielu chorych unika wielu pokarmów. W wyniku tego, sposób odżywiania tych osób staje się bardzo sztywny i stereotypowy, a to prowadzi do dużego ograniczenia funkcjonowania w życiu i poczucia lęku i winy wywołanego przyjmowaniem pokarmów. Np. z powodu ograniczeń i restrykcji żywieniowych, które sobie sama narzuciła, unika sytuacji, gdzie może pojawić się jedzenie np. wychodzenie z przyjaciółmi,

udział w imprezach rodzinnych. Funkcjonowanie chorego ulega znacznemu ograniczeniu.

Chorzy na anoreksję często przyjmują suplementy diety na odchudzanie, zmniejszające apetyt, wykonują ćwiczenia fizyczne mające na celu zmniejszenie tkanki tłuszczowej. Ich uwaga permanentnie skupiona jest na odżywianiu, jedzeniu, niskiej wadze, wyglądzie.

U kobiet i nastolatek chorujących na anoreksję pojawiają się zaburzenia hormonalne z zakresu tzw. osi podwzgórze–przysadka–nadnercza i gonad, co u kobiet prowadzi do braku miesiączki lub zatrzymania miesiączkowania. U mężczyzn dochodzi do zaburzeń potencji i libido.

Występujące zaburzenia hormonalne prowadzą do wielu innych zaburzeń somatycznych np.: obrzęki, zaniki mięśniowe, suchość i łuszczenie się skóry, wypadanie włosów, obniżenie ciśnienia krwi.

Anoreksja i psychika

Anoreksja to inaczej jadłowstręt psychiczny. Jest to zaburzenie psychiczne i musi być leczone przez lekarza psychiatrę i psychoterapeutę.

Anoreksja to zaburzenie poznawcze, które opiera się na przywiązywaniu zbyt dużej wagi do figury, wagi i ich kontroli. Osoby zdrowie oceniają siebie wielowymiarowo, na podstawie swoich osiągnięć i działań w różnych sferach swojego życia (np. sukcesy w pracy, relacje międzyludzkie). Osoby cierpiące na anoreksję opierają poczucie swojej wartości na swoim wyglądzie, głównie na figurze, wadze i umiejętności ich kontrolowania.

Lęk przed przytyciem jest stałym stanem emocjonalnym i prowadzi do tłumienia uczucia głodu. Chory wypiera obiektywne argumenty dotyczące odżywiania organizmu i swojej niskiej wagi, argumentując to postrzeganiem siebie jako osoby „zbyt grubej” i nie mieszczącej się w kanonach piękna lansowanych w mediach czy jej środowisku.

Podłoże anoreksji

Anoreksja to złożona choroba, tak samo jak jej podłoże. Badacze wskazują na predyspozycje genetyczne, ale jej pojawienie i przebieg jest powiązany z działaniem niekorzystnych czynników emocjonalnych, głównie trudnej i skomplikowanej sytuacji rodzinnej.

Z obserwacji wynika, że na anoreksję częściej zapadają osoby z rodzin nadopiekuńczych uniemożliwiających rozwój autonomii i samodzielności dziecka, córki lub synowie, których matka jest osobą dominującą, wymagającą podporządkowania się, a także nastolatkowie wychowujący się w rodzinach unikających wewnętrznych konfliktów i napięć.

Leczenie anoreksji  

Anoreksja jak każde zaburzenie psychiczne musi być leczona przez lekarza psychiatrę i psychologa, psychoterapeutę. W przypadku tego zaburzenia kluczowa jest terapia rodzinna. W proces leczenie ważny jest również lekarz internista lub pediatra. Leczenie anoreksji powinno być włączone jak najszybciej jest to możliwe, gdyż jest to choroba odznaczająca się jednym z najwyższych wskaźników umieralności spośród wszystkich zaburzeń psychicznych. Przyczyną śmierci jest długotrwałe niedożywienie i głodzenie organizmu, a także samobójstwo na skutek wycieńczenia fizycznego i psychicznego.

Według nas warto przeczytać!